Ի՞նչ է ESOP-ը

Այս մոդելը ձևավորում է ուղիղ կապ աշխատակցի աշխատանքի և ընկերության աճից ստացվող շահույթի միջև։

ESOP-երը սովորաբար կիրառվում են․

• Երկարաժամկետ խրախուսման ծրագրերի շրջանակում
• Առանցքային մասնագետներին պահելու և կադրերի արտահոսքը նվազեցնելու համար
• Արդյունավետ աշխատանքը խրախուսելու և շահերն համահունչ դարձնելու նպատակով
• Ստարտափներում որպես բաժնեմասային փոխհատուցում, երբ կանխիկ վճարումները սահմանափակ են:

Ի՞նչ օգուտներ են ստանում ընկերությունները

ESOP-ը ներդրած ընկերությունները սովորաբար նկատում են․

• Աշխատակիցների պահպանման բարձրացում - Սեփականատիրոջ զգացողությունն ամրապնդում է հավատարմությունը։
• Մոտիվացիայի և արտադրողականության աճ - Երբ աշխատակիցը բաժնետեր է, նա մտածում և գործում է ինչպես սեփականատեր։
• Թոփ մասնագետների ներգրավում - Հատկապես տեխնոլոգիական և ֆինանսական ոլորտներում։
• Բարձր պատասխանատվության մշակույթ - Արդյունքներից ուղղակիորեն շահող աշխատակիցները կենտրոնանում են ընկերության երկարաժամկետ զարգացման վրա։

Միջազգային լայնածավալ ուսումնասիրության համաձայն, աշխատակից-սեփականատերեր ունեցող ընկերությունները վաճառքների և աշխատատեղերի աճի տեմպերով երկակի գերազանցում են իրենց մրցակիցներին։

Ի՞նչ է սա նշանակում աշխատակիցների համար

Աշխատակիցների համար ESOP-ում մասնակցությունը նշանակում է․

• Ժամանակի ընթացքում կապիտալի աճման հնարավորություն
• Սեփականատիրոջ զգացողություն և ավելի մեծ ներգրավվածություն
• Հնարավոր դիվիդենտներ կամ կապիտալային շահույթ՝ բաժնետոմսերի արժեքի աճի դեպքում
• Որոշ դեպքերում՝ քվեարկության իրավունք կամ ավելի խորը ներգրավվածություն կառավարման գործընթացներում

Միևնույն ժամանակ անհրաժեշտ է գիտակցել ռիսկերը․ բաժնետոմսերի արժեքը կարող է տատանվել, և բաժնեմասային փոխհատուցումը հիմնականում երկարաժամկետ բնույթ ունի։

ESOP-ը Հայաստանում․ նոր փուլ

Թեպետ դեռ զարգացման փուլում է, սակայն ESOP-ի կիրառումը Հայաստանում արդեն տեսանելի է՝ հատկապես տեխնոլոգիական և ֆինանսական ոլորտներում։ Աշխատակիցների մասնակցության այս մոտեցումը ներդնող ընկերությունները գիտակցում են, որ համատեղ սեփականատիրությունը ձևավորում է հավատարմություն, առաջնահերթությունների համընկնում և կազմակերպության կայունություն։

Քանի որ իրավական և հարկային շրջանակները զարգանում են, ավելի շատ հայկական ընկերություններ են ուսումնասիրում ESOP-ը որպես արժեքային առաջարկի մաս՝ հատկապես միջազգային գործընկերների ներգրավման կամ IPO-ի նախապատրաստման համատեքստում։

ESOP-երը աշխատակիցներին վերածում են գործընկերների, ոչ թե պարզապես աշխատողների։ Երբ ծրագիրն իրականացվում է թափանցիկ և արդար սկզբունքներով, այն ձևավորում է երկուստեք շահավետ միջավայր՝ աշխատակիցները ստանում են համընդհանուր հաջողությունից բաժին, իսկ ընկերությունները՝ նվիրված, ներգրավված թիմ, որն խթանում է երկարաժամկետ արժեքի ստեղծումը։

Եվ քանի որ աշխատակիցները դառնում են ընկերության համասեփականատերեր, նրանք սկսում են գործել հենց այդպես։